قالب وافل

قالب وافل

قالب وافل مهم ترین ابزار اجرای سقف وافل است که امروزه به دلایل فنی و اقتصادی در بسیاری از پروژه های بزرگ کاربرد دارد. در ادامه انواع قالب وافل و کاربرد هر یک بررسی می شود و همچنین نکاتی در مورد ابعاد و قیمت قالب وافل نیز بیان خواهد شد.

قالب وافل (waffle formwork) یک قطعه پلاستیکی در ابعاد و اشکال مشخص است که به منظور حذف بتن ناکارآمد در دال های بتنی استفاده می شود. بتن ناکارآمد به بخشی از دال بتنی گفته می شود که تحت تنش فشاری نیست و هیچ عضو کششی (میلگرد) را هم در خود نگه نمی دارد. حذف این بتن به لحاظ اقتصادی از یک طرف و به لحاظ سبک سازی سازه و کاهش جذب انرژی لرزه ای نیز بسیار اهمیت دارد.

در دهه اخیر برای حذف این بتن، ایده ها و طرح های مختلفی پیشنهاد شده که تنها تعدادی از آن ها به مرحله اجرا درآمده است. یکی از پرکاربردترین این راهکارها استفاده از قالب های پلاستیکی از جنس پلی پروپیلن با قابلیت چندین بار استفاده است که به قالب وافل معروف شده است.

وافل (waffle) در انگلیسی به معنی کلوچه با طرح پنجره ای است که به همین دلیل برای دال های مشبک و پنجره مانند استفاده می شود.

تفاوت قالب وافل با قالب های یوبوت و کوبیاکس

از راهکارهای دیگری نیز برای حذف بتن ناکارآمد استفاده می شود که کاربرد قالب های یوبوت (U-boot)، کوبیاکس (Cobiax) و بابل دک (Bubble Deck ) در اجرای دال های مجوف از این دست هستند. تفاوت عمده این نوع قالب ها با قالب های وافل در دفعات استفاده از آن هاست. قالب های یوبوت و کوبیاکس در درون دال جای می گیرند و پس از بتن ریزی حفراتی را درون دال ایجاد می کنند و قابل استفاده مجدد نیستند. اما قالب وافل به گونه ای طراحی شده که پس از اجرای بتن و سخت شدن آن قابل جداسازی و استفاده مجدد در جای دیگر می باشد. همین ویژگی باعث جذابیت اقتصادی قالب های وافل شده است.

برخی از مزیت های قالب وافل نسبت به قالب های یوبوت و کوبیاکس در زیر آمده است:

برای صرفه جویی در هزینه های ساخت قالب های یوبوت یا کوبیاکس اغلب از موادی با کیفیت پایین استفاده می شود که در برابر اشعه آفتاب حساس هستند. در حالی که در حین اجرا ممکن است چندین روز تحت نور خورشید قرار گرفته و در زمان حمل و نقل و نصب میلگردها دچار آسیب گردند. آسیب و شکستگی های قالب ها ممکن است باعث ورود بتن به درون قالب ها شده و بار مرده سقف را بر خلاف محاسبات افزایش دهد.
در اجرای دال های مجوف مانند یوبوت و کوبیاکس بخشی از بتن میانی دال حذف می گردد اما بتن کششی حذف نمی شود. با به کارگیری قالب وافل علاوه بر بتن میانی بخشی از بتن کششی نیز حذف می گردد. به همین دلیل سقف وافل نسبت به سقف مجوف حدود 20 درصد بتن کمتری نیاز دارد. به عبارتی دیگر به ازای هر مترمربع 200 کیلوگرم بتن کمتری استفاده می شود که از لحاظ اقتصادی و فنی بسیار حائظ اهمیت است.
قالب های وافل به دلیل اینکه چندین بار قابل استفاده هستند نسبت به قالب های درجا هزینه کمتری را برای اجرای هر متر مربع سقف تحمیل می کنند.
انواع قالب وافل از لحاظ عملکرد
قالب وافل نقش مهمی در اجرای سقف های وافل دارد به طوری که شکل و ابعاد آن عملکرد سقف را تعیین می کند. برای نمونه در اجرای سقف های وافل یک طرفه از قالب وافل یک طرفه و همین طور در اجرای سقف با عملکرد دو طرفه می بایست از قالب های وافل دو طرفه استفاده کرد. در ادامه با جزیئات این دو نوع قالب آشنا خواهیم شد.

قالب های وافل یک طرفه
قالب وافل یکطرفه به منظور اجرای دالی بکار می رود که قرار است بار مرده و زنده را در یک راستا منتقل کند که عملکرد آن چیزی شبیه به سقف تیرچه بلوک است با این تفاوت که از تیرچه های پیش ساخته استفاده نمی شود و خود قالب ها باعث شکل گیری تیرچه یا ریب (rib) می شوند.

ابعاد قالب وافل یکطرفه
قالب های وافل یکطرفه، عمدتا شامل یک سری قطعات پلاستیکی U شکل به همراه قطعات انتهایی هستند که در محل اجرا به کمک بست مخصوص به یکدیگر متصل شده و موجب تشکیل یک قالب یکپارچه مکعب مستطیلی می گردند. قالب وافل یکطرفه معمولا فاصله آکس به آکس 60 تا 70 سانتی متر را تامین می کند و با عمق 25 تا 30 سانتی متر با طول متغیر در دسترس است ضمن اینکه عرض تیرچه هایی که تشکیل می دهد بین 12 تا 14 سانتی متر متغیر است.

قیمت قالب وافل یکطرفه
قیمت قالب وافل یکطرفه بسته به دیتل اجرایی متفاوت است. هزینه اجرای سقف با قالب های وافل یکطرفه در هر متر مربع محاسبه می شود و در تخمین آن فاکتورهای بسیاری من جمله ابعاد قالب مورد استفاده، کیفیت قالب ها، موقعیت پروژه و موارد دیگر تاثیرگذارند. برای یک محاسبه سر انگشتی قیمت خرید قالب وافل یکطرفه به ازای هر متر مربع از 260 تا 270 هزار تومان متغیر است که بسته به شرایط می توانند خارج از این محدوده نیز باشد. ضمن اینکه دستمزد اجرا به صورت جداگانه محاسبه می شود.

قالب های وافل دوطرفه
قالب وافل دوطرفه همانطور که از نام آن پیداست در اجرای سقف وافل مشبک یا دو طرفه به کار می رود و در عمل باعث انتقال بار در دو راستا می شود. به عبارت دیگر بار زنده و مرده سقف به تمام تیرهای اطراف هر چشمه سقف انتقال می یابد. در سقف وافل دوطرفه از قالب های مکعبی شکل استفاده می شود که ابعاد دقیق و شکل مربعی آنها باعث بهینه شدن دال بتنی در پخش بار می گردد.

اساسا قالب وافل دو طرفه مانند یکطرفه با بست به قالب های مجاور متصل نمی شود اما شرکت زاگرس بنا برای اولین بار این امکان را در قالب های وافل تولیدی خود ایجاد کرده که قالب های مجاور به کمک بست به یکدیگر متصل شده تا دقت و کیفیت اجرا افزایش یابد.

قالب وافل دوطرفه نیز مانند یکطرفه پس از رسیدن بتن دال به مقاومت نهایی باز شده و در جای دیگر استفاده می شود. این مزیت چندبار استفاده شدن به کاهش هزینه تمام شده دال کمک زیادی می کند.